اثار این شهرستان به شش هزار سال پیش میرسد و دارای قدمت و تمدن بسیار بالایی میباشد و نشانه رونق در دوره صفوی را نشان میدهد . این شهرستان در دامنه کوه های سهند و جلگه های حاصل خیز واقع شده .
از مناطق گردشگری این شهر میتوان به موزه صفوی این موزه در خانه سیف العلما میباشد از اشیا های باستانی و قدیمی و با ارزش این موزه میتوان به سه قسمت تقسیم نمود ، ۱- پیش از اسلام ۲- پس از تاریخ ۳-دوره اسلامی
پیش از تاریخ شامل کوزههای سفالی و سنگهای ابسیدین میباشد . پس از اسلام شامل پیهسوز، کوزه، لیوان و تنگ ساختهشده با سفال خاکستری میباشد .دوره اسلامی شامل گچبریها به خط کوفی، کتیبههای نقشدار، کاسه و ظروف سفالی گذاشته و به نمایش گذاشته شده است .
در طبقه اول این موزه اثار دوره صفوی به نمایش داده میشود که شامل نسخه های خطی، خط و کتابت،تزیینات وسازههای چوبی،تصاویر شاهنامه تهماسبی، قطعات خطی خطاطان دربار صفوی از جمله علیرضا عباسی، میرعماد ومحمدرضا تبریزی،سکه ،اشیای سفالی و کاشی ، اشیای فلزی ، سنگ مزارهای تاریخی و سنگنوشتهها، شیر و قوچ سنگی و پایه ستون میباشد .
در بخش دوم تصاویری از شاهنامه تهماسبی میباشد که نسخه ایی گران بها از شاهنامه فردوسی میباشد و به خاطر ارزش بالای هنری اش میباشد از دیگر صفحات مختلف این شاهنامه در موزه های ایران، آمریکا، کانادا و قطر میباشد .
در حیاط این موزه ندیس سربازان دوره صفویه و شاه اسماعیل صفوی واقع شده که بنیان گذار امپراتور دوره صفوی سوار بر است و شمشیر به دست قرار دارد .
موزه مردم شناسی از دیگر موزه های این شهرستان میباشد که در حمام قدیمی این شهر واقع شده که مربوط به دوره صفوی میباشد . حمام مهر اباد از معروف ترین گرمابه های اذربایجان شرقی میباشد که مربوط به دوره قاجار بوده . بنای این حمام شامل ۱۲ بخش مختلف مردم شناسی میباشد که میتوان به آلات و ادوات موسيقي، صنعت پارچه بافي، روشنايي، زيورآلات، پوشاك، تدفين، طب سنتي، ادعيه و طلسمات، ابزارآلات سنتي كشاورزي، دست بافتههاي سنتي، آهنگري و ظروف مرتبط با آب در فرهنگ مردم جنوب سهند اشاره نمود .
این موزه که بیشتر مربوط به موزه مردم شناسی میباشد و بیشتر از شهر های هشترود، مراغه، بناب، عجبشير و ملكان جمع اوری و به دست امده شامل پوشاك محلي، ابزار و آلات موسيقي آذربايجان، ابزار كشاورزي، انواع خيش، بيل و كلنگ، مهرهاي خرمن كوب، انواع پيمانههاي فلزي و چوبي توزين گندم، وسايل مسي قديمي، انواع ديگ، ظروف، آفتابه، لگن بشقاب، كاسه، وسايل حمام، وسايل حمل آب، انواع روشناييها، لامپهاي قديمي از پيهسوز تا چراغ زنبوري، داروهاي گياهي منطقه و وسايل طب سنتي، ادعيه و طلسمات، چشم نظر جهت رفع بيماري، دخانيات سنتي و انواع چپق میباشد .
این شهر به دلیل داشتن خیابان هایی با شیب بسیار کم از دوچرخه استفاده میکنند . مرکز تحقیقات اتمی در این شهرستان میباشد که لیزر یون آرگون ۱۰ برای اولین بار در خاورمیانه در این مرکز تولید شد . از دیگر فعالیت های اتمی این شهر شامل ساخت و طراحی لیزر،تولید تایروترون ، جوشکاری پیشرفته مواد فلزی به غیر فلز ،ساخت سنسور های حرارتی ، ساخت تیوپ اشعه X،بهینه سازی سیستم لایه نشانی نایلون میباشد .
از مسابقات انجام شده سوارکاری در این شهرستان شامل والیبال ساحلی ، فوتبال قهرمانی نوجوانان ، پینگ پنگ کشوری ، موتور کراس در پیست موتور سواری این شهرستان ،کاراته سبک شوتوکان ادونس با حضور استاد نکوفر ، کشتی قهرمانی کشوری در رده سنی نوجوانان و نونهالان ، همایش بزرگ دوچرخه سواری ، شهر کانگ فوتوآ،دوچرخه سواری ، هنر های رزمی ازجمله تکواندو میباشد .
از غذا های اصیل سنتی این شهرستان کباب سنتی بناب که قدمتی صد ساله دارد و توسط صمد اشپز باشی که دراول بازار شهر بناب مغازه داشت تهیه شد او علاوه بر کباب بناب این نوع کباب هارا هم پخت میکرد که شامل کباب ساطوری که حال از ان زیاد یاد نشده و در حال فراموش شدن میباشد و بعد از صمد آشپز اشپز های دیگری کباب بناب را طبخ میکردند که در قید حیات نیستند از جمله حمید کرمی، علیرضا وقاری، بلال اسداللهی و حمید کدخدا میباشد ، خورش بناب میباشد و از محصولات کشاورزی این شهرستان میتوان به انگور و خیار و پیاز اشاره نمود .
سوغات اصلی این شهرستان دوشاب یا همان شیره انگور میباشد که در بین باغداران آذربایجان بسیار اهمیت دارد و در شهریور ماه و مهر ماه که برای تهیه آن مهمانی برپا میکنند و طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است .از کانون هی اصلی که انگور های ان ها بسیار معروف و مشهور میباشد در دهستان هایی از جمله بکشلوچای،باراندوز،روضه چای میباشد .
از صنایع دستی این شهر میتوان به طراحی قالی، قالیبافی، قلمزنی روی مس،منبتکاری، حلوای بناب یا همان حلوای بزرک یا بزره حلواسی و نقل اشاره نمود .
منطقه گردشگری دوش این سد که در رودخانه چان چای احداث شده تا به حال پرندگانی همچون حواصیل، مرغ ماهیخوار، خوتكا، سرطلایی و لکلک در این سد یافت شده اند .
منطقه گردشگری قره قشون این منطقه که در ارتفاعات قره قشون قرار گرفته و دارای چندین قلعه مرتفع و از مکان های محبوب کوهنوردان میباشد .
تالاب قره قشلاق این تالاب با نام عروس تالاب های کشور یاد شده و با توجه به اسان بودن این راه بین دو استان اذربایجان غربی و شرقی قرار گرفته است
این شهرستان از نظر کار در زمینه کشاورزی ضعیف ترین قسمت را دارد و از نظر صنعت و نیروگاه های اتمی قوی ترین نیروگاه نام برده شده است
مردم این شهرستان مردمی خونگرم و سنتی نشین واثاری با قدمت بالا را دارند . این شهرستان غذای اصیل خود را در ثبت جهانی اشپزی ثبت کرد که از لذیذ ترین کباب ایران نام برده شده است .
Asan Hampishe Hoshmand Forouhar Company