مهندسی بهداشت حرفه ای یا مهندسی بهداشت ایمنی کار شاخه ای از علوم مهندسی است که به شناسایی و کنترل عوامل های زیان اور در محیط کار به همراه مراقبت های بهاشتی و درمانی برای سالم سازی و پاکسازی محیط کار و حفظ سلامتی نیروی کار . یک مهندس بهداشت حرفه ای یا مهندس بهداشت ایمنی کار کسی است که وظیفه شناسایی و ارزیابی و حذف و کنترل عوامل مخاطره آمیز شغلی را دارد. مهندسی بهداشت حرفه ای با محیط کار مرتبط است در این رشته خطر های زیادی که محیط کار را تهدید می کند شناسایی می شود و به ارزیابی خطرات و کنترل انها می پردازد . کسایی که علم زیادی در این رشته دارند خطرهایی که شغل را تهدید می کند را پیش بینی می کند .
بهداشت حرفه ای مسائلی را که در اثر برخورد با عوامل زیان اور محیط کار را تهدید میکند را در نظر می گیرد مانند : نظافت عمومی و شخصی ، دفع حشرات ، فضولات ، رعایت بهداشت محیط کار ، عمومی ، آب آشامیدنی ، توالت ، دستشویی ، حمام ، استخر و حفاظت فردی و جمعی .
اهداف بهداشت حرف ای : 1_ فراهم کردن امکانات درمانی و طب کار 2_ آماده کردن برنامه های مربوط به تغذیه کارگران 3_ اماده کردن برنامه های نوتوانی و توانبخشی حرفه ای 3_ آماده کردن برنامه های آموزش برای بهداشت 4_ اماده کردن برنامه های برای حفاظت فنی و ایمنی کارگران 5_ فراهم کردن برنامه هایی برای مربوط به بهداشت محیط کار برای ارزیابی عوامل زیان آور محیط کار طرح های کنترلی و به سازی محیط کار .
1_ عوامل زیان اور مکانیکی و ارگونومیکی محیط کار مانند : حمل کردن و بلند کردن بار بیش از حد مجاز ، پوزیشن نامناسب بدن حین کار ، سطوح کار مانند : تجهیزات و وسائلی که درست تنظیم نشدند ، میز ، صندلی ، ابزارآلات ، نور
2_ عوامل های زیان آور بیولوژیکی محیط کار مانند : انتقال بیماری ها ، ویروس ، قارچ ها ، انگل ، باکتری از طریق خون و مایعات بدن
3_ عوامل های زیان اور شیمیایی محیط کار مانند : گردوغبار ، دود ، اسیدها ، بخارات ، گاز ها و ...
4_ عوامل های زیان اور فیزیکی محیط کار مانند : گرما ، سرما ، رطوبت ، روشنایی ، فشار ، سرو صدا ، اشعه ماورای بنفش ، اشعه مادون قرمز ، الکتریسیته
5_ عوامل زیان اور روحی و روانی محیط کار مانند : همکاران و زیردستان ، استرس شغلی ، تشویق ، تنبیه ، ارتقاع شغلی ، رضایت شغلی .
1_ عوامل فیزیکی : این گرایش به مطالعه و بررسی و ارزیابی عواملی مانند نور ، صدا ،دما ، فشار ، ارتعاشات بر سلامت و ایمنی کارکنان می پردازد .
2_ عوامل شیمیایی : این گرایش به مطالعه و بررسی و ارزیابی عواملی مانند : مواد شیمیایی خطرناک ،گازها ، مواد سمی و زیان اور است .
3_ ارگونومی : ارگونومی به بررسی و ارزیابی عواملی مانند : پوزیشن های نامناسب ، استفاده از ابزار نامناسب ،فشار فیزیکی ،جابجایی های سنگین برای شرایط کاری و طراحی محصولات و تجهیزات با هدف حفظ سلامت کارکنان و محیط کار .
4_ ایمنی : ایمنی به بررسی و شناسایی عواملی مانند حوادث صنعتی ، اتش سوزی ، انفجار ، سقوط ،و اسیب مکانیکی و الکتریکی با هدف کاهش خطرات گوناگون در محیط کار است .
5_ زمین شناسی : به بررسی و ارتباط زمین تا ثیر ان بر سلامت و ایمنی در محیط کار مانند ارزیابی خطراتی مانند اب و هوا ، زمین لرزه و ...
6_ بهداشت حرفه ای :به مطالعه عواملی مانند ذرات معلق ، نور پراکنده ، صداهای مضر ، تنش فیزیکی و روانی و مواد آلوده که می توانند به بیماری های جسمی و روانی منجر شوند .
-نظارت فنی بر کارکنان و اصناف جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه ای : بهداشتگران مسئولیت نظارت بر اصناف های گوناگون و صنایع مختلف را به عهده دارند تا از رعایت کردن ضوابط و استانداردهای بهداشت و ایمنی حرفهای توسط کارفرمایان و کارکنان اطمینان حاصل کنند.
- بازدید از قسمت های گوناگون و شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای :بهداشتگران مسئولیت بازدیدهای منظم و پی در پی از قسمت های مختلف محیط کاررا دارند و مشکلات مربوط به بهداشت حرفهای را شناسایی میکنند. این مشکلات ممکنه عوامل خطر، تجهیزات نامناسب، شرایط ضد بهداشتی و … باشد.
تصمیم گیری برای رفع مشکلات بهداشت حرفه ای :بعد از شناسایی مشکلات بهداشتی در محیط کار، بهداشتگران موظف هستند تا تصمیمات مناسب برای رفع آنها صادر کنند اصلاح شرایط کار، آموزش و آگاهیبخشی به کارکنان و سایر اقدامات را شامل میشود.
نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی :بهداشتگران مسئول هستند که نظارت و پیگیری اجرای صحیح و رعایت قوانین و آییننامههای بهداشتی را در محیط کار انجام دهند آنها با همکاری با سایر نهادها و ارائه دادن ایده ها و راهکارهای مناسب و خوب تلاش میکنند تا بهداشت و ایمنی کارکنان را تضمین کنند.
رشته بهداشت حرفه ای در اکثرا مشاغل پرکاربرد است مانند صنعت بهداشت ، درمان ، اموزش پزشکی ، کشاورزی فرصت های شغلی زیادی را به وجود اورده است معمولا فارغ التحصیلان در وزارتخانه ها ،جهاد کشاورزی ، نیرو ،صنایع و معادن ، اموزش پزشکی جذب این رشته می شوند . سازمان ها ، کارخانه ، شرکت ها بزرگی مانند شرکت ذوب اهن ،هواپیمایی ،ایران خودرو ،نفت دارای بهداشت حرفه ای خیلی بالا می باشند . در این واحد ها کارشناسان ، کاردانان بهداشت حرفه ای و کارشناسان ارشد به عنوان مشاوران بهداشتی فعالیت می کنند .البته بازار کار برای فارغ التحصیلان این رشته بسیار پر رونق و خوب است زیرا اکثرا دانشجویان این رشته در به صورت پاره وقت و نیم وقت در کارخانه ها و شرکت ها به عنوان مشاوران بهداشتی مشغول کارند . از انجایی که تنوع شغلی در این رشته بسیار بالا است فارغ التحصیلان بهداشت حرفه ای می توانند به عنوان مدیریت بهداشت حرفه ای ، عوامل شیمیایی و فیزیکی ، اموزش و مشاوره بهداشت حرفه ای و کنترل عوامل بیولوژیکی و سلامت ایمنی شغل وبهداشت شغلی و کنترل کیفیت فعالیت داشته باشند .
توانایی برقرار کردن ارتباط عالی با دیگران _ توانایی درک و حل کردن اطلاعات و مفاهیم _ علاقه داشتن و توانایی در دروس ریاضی و فیزیک و شیمی و زیست دبیرستان _ داشتن توانایی سفر کاری به شهر ها و مناطق _ انجام دادن کار گروهی و تیمی _ داشتن مهارت تفکر انتقادی _ توانایی مدیریت و رهبری _ مسئولیت پذیری بالا _ داشتن دقت و هوش بالا در انجام وظایف _ حل مسائل و انجام دادن مشکلات _ دارا بودنم توانایی مدیریت بحران و تصمیم گیری در شرایط حساس _ علاقه به انجام دادن کارهای بهداشت حرفه ای و محیط های کاری مانند کارخانه ها و محیط درمانی و صنایع .
کاستن مرگ و میر و اسیب های ناشی از وقوع در محل کار
حفظ اطلاعات محرمانه کارکنان و بالا بردن روحیه انها در محل کار
نظارت بر کاری های کارکنان در محل کار و حفظ سلامت کارگران
انجام دادن ازمایش های غربالگری و معاینات قبل از استخدام شدن
کم کردن و جلوگیری از هزینه های زیاد و خطرات جبران ناپذیر
اموزش دیدن و تحصیل در کشورهای پیشرفته در این رشته به افراد برای کسب تجربه و بالا بردن جایگاه شغلی و دانش جدید و به روز دنیا کمک می کند در کشورهای پیشرفته جایگاه شغلی کارشناسان سلامت و بهداشت حرفه ای بسیار بالا و ارزشمند است این کشورها از نظر قوانین بسیار عملکردی هستند و تمرکز زیادی روی پیشگیری از بروز بیماری و صدمات شغلی دارند .بهترین دانشگاه ها عبارت اند از : ایالات متحده امریکا _ لهستان _ ژاپن _انگلستان _ چین _ هند _ روسیه _ اسپانیا _ کلمبیا هستند . مدرک HSEبرای کسانی مناسب است که به دنبال مهاجرت به کشورهایی با استانداردهای بالا و خوب در زمینه ایمنی و بهداشت حرفه ای هستند. این مدرک تخصص و دانش بزرگی را در زمینه های ایمنی و بهداشت را نشان می دهدو به عنوان یک معیار بین المللی و بزرگ روز دنیا شناخته شده و رقابت پذیری واهداف فرد را در بازار کار جهانی و بین المللی افزایش می دهد. دارندگان این مدرک میتوانند در موقعیتهای شغلی مختلفی درکل جهان مشغول به کار شوند و از فرصتهای شغلی با درآمد بالااستفاده کنند. مدرک HSE به عنوان یک مدرک از تعهد فرد به حفظ سلامت و ایمنی در محیط کار میتواند در اخذ ویزا و مجوز کار در کشورهای سراسر جهان یک نوع مزیا حساب می شود که نشان دهنده فرد توانایی رعایت و پیاده سازی استاندارد و قوانین های بین المللی را دارد.
بهداشت حرفه ای یکی از موقعیت های شغلی مناسبی است که هر سازمان و شرکتی به ان نیاز دارد بعد از استخدام شدن در شرکت ها به عنوان بهداشت حرفه ای امار مرگ و میر در محیط های کاری 65 درصد کم شده است اگر دوست دارید به عنوان کارشناس بهداشت حرفه ای مشغول به کار شوید می توانید در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته مهندسی بهداشت حرفه ای شرکت کنید و بعد از گرفتن مدرک تحصیلی خود وارد بازار کار شوید وظیفه کارشناسان شناسایی عوامل خطرناک و کاهش دادن ان در حفظ سلامت نیروی کار مهم است و با نظارت کامل در شرکت میتوان کارمندان را براساسایین بهداشت محل کار ، کارهای خود را با بهداشتی حالت ممکن انجام دهند.
Asan Hampishe Hoshmand Forouhar Company