رشته معارف اسلامی یکی از شاخه های علوم انسانی است که به مطالعه دقیق مبانی اصول و مفاهیم دین اسلام می پردازد. این رشته با هدف تربیت کردن محققان و متخصصانی
طراحی شده است که بتوانند آموزه های اسلامی را با مسائل روز جامعه هماهنگ کنند.
این رشته به بررسی جنبه های مختلف دین اسلام مثل قرآن حدیث و فقه کلام فلسفه اسلامی و تاریخ اسلام خواهد پرداخت. دانشجویان این رشته با مبانی اعتقادی اخلاقی اجتماعی و حقوقی دین
اسلام اشنا خواهند شد و توانایی تحلیل کردن مسائل دینی و ارائه کردن راه حل های عملی برای چالش های جامعه را فرا میگیرند.
رشته معارف اسلامی در ایران با قدمتی طولانی و تاثیر گذاری در حوزه های مختلف علمی فرهنگی و اجتماعی همراه بوده است.از دوران ظهور اسلام تا عصر حاضر این رشته با تغییرات زیادی همراه بوده است.
و امروزه با بهره گرفتن از منابع علمی و پژوهشی کامل جایگاه خود را در نظام آموزشی کشور حفظ کرده است.
پس از انقلاب اسلامی:
بعد از انقلاب اسلامی رشته معارف اسلامی وارد دوره جدیدی شد.
1.ادغام علوم اسلامی در نظام آموزشی:
رشته معارف به صورت رسمی به نظام دانشگاهی ایران اضافه شد.دانشگاه هایی مثل دانشگاه تهران و شهید بهشتی به تربیت دانشجوا پرداختند.
2. گسترش حوزه های علمیه:
حوزه علمیه قم به عنوان مهم ترین مرکز دینی در جهان اسلام نقش مهمی در اموزش دادن معارف اسلامی داشته است.
3. راه اندازی رشته های مرتبط:
رشته های مثل الهیات فلسفه اسلامی و فقه و حقوق در کنار معارف تدریس شدند. دانشکده های الهیات و فلسفه در سراسر کشور تاسیس شد.
4. نقش مراکز پژوهشی:
مراکزی مثل پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی قم نقش فعالی در این زمینه داشتند.
رشته معارف اسلامی در دانشگاه های ایران:
این رشته به صورت رسمی در دانشگاه های ایران به دو بخش تقسیم می شود:
1.آموزش عمومی معارف اسلامی: تمامی دانشجوها در مقطع کارشناسی درس معارف اسلامی را گذرانده اند.
2. رشته تخصصی معارف اسلامی: این رشته در مقطع کارشناسی ارشد کارشناسی و دکتری ارائه می شود و شامل گرایش های متعددی است.
1.شناخت مبانی دینی : مطاله کردن عمیق آموزه های قرآنی و روایی.
2.ترویج ارزش های اسلامی: تربیت کردن نیروی انسانی متعهد برای تبلیغ و ترویج فرهنگ اسلامی.
3. تربیت پژوهشگران: توسعه یافتن تحقیقات علمی در حوزه معارف اسلامی.
4. پاسخ به مسائل روز: ارائه کردن راه حل های دینی برای چالش های فرهنگی اجتماعی و اخلاقی.
دروس پایه:
زبان عربی /علوم قرآنی/تاریخ اسلام / فلسفه اسلامی
دروس تخصصی:
تفسیر قرآن کریم / اصول فقه/ علم حدیث / عقاید و کلام اسلامی/ اخلاق اسلامی/ حقوق اسلامی
دروس تکمیلی:
آشنایی با فلسفه غربی/ تاریخ ادیان/ مطالعات تطبیقی اسلام و ادیان دیگر
مهارت های عملی:
روش تحقیق در علوم اسلامی/ نگارش متون علمی و تحلیل/ مهارت تبلیغ و سخنرانی
فرصت های شغلی در داخل کشور:
1.تدریس : تدریس کردن در مدارس دانشگاه ها و حوزه های علمیه.
2. تبلیغ دینی: فعالیت کردن با عنوان مبلغ دینی در مساجد ، مراکز فرهنگی و رسانه ها
3. تحقیق و پژوهش : همکاری با مراکز پژوهشی و موسسه های اسلامی.
4. نویسندگی و تالیف:تالیف کردن کتاب و مقاله ها در زمینه معارف اسلامی.
5. مشاوره دینی و فرهنگی: ارائه دادن مشاور به افراد و نهاد ها در زمینه های اعتقادی و اخلاقی.
فرصت های شغلی خارج از کشور :
1.سازمان های بین المللی اسلامی: همکاری کردن با سازمان هایی که در زمینه ترویج فرهنگ اسلامی فعالیت می کنند.
2. ترجمه ونشر متون اسلامی:ترجمه متون اسلامی به زبان های دیگر
3. فعالیت های بین الادیانی: شرکت در گفت و گوهای بین الادیانی و ترویج دادن صلح و تفاهم
1.کاهش علاقه مندی جوانان: به دلیل تاثیرهای فرهنگی و اجتماعی علاقه به رشته های علوم دینی کمتر از قبل شد است.
2. کمبود منابع به روز: نداشتن دسترسی به منابع آموزشی مدرن و کامل در حوزه معارف اسلامی.
3. مشکلات شغلی:محدودیت داشتن در فرصت های شغلی و درآمد زایی.
4. عدم هماهنگی با مسائل روز : فاصله میان محتوای آموزشی و نیاز های جامعه مدرن.
1.بازنگری در محتوای آموزشی:تطبیق سرفصل های درسی با نیاز های روز جامعه.
2.ترویج پژوهش های کاربردی : تمرکز کردن بر تحقیقات بین رشته ای برای ارائه دادن راه حل های عملی.
3. تقویت ارتباط با رسانه ها: استفاده کردن از فضای مجازی و رسانه ها برای تبلیغ کردن آموزه های اسلامی.
4. ایجاد فرصت های شغلی جدید : توسعه یافتن فعالیت ها یاقتصادی و فرهنگی مرتبط با معارف اسلامی.
5. تقویت آموزش مهارت های عملی: برگزارکردن کارگاه های عملی در زمینه سخنرانی کردن مشاوره و تبلیغ.
این رشته یکی از رشته های بیادین عاوم انسانی است که نقش اساسی در شناخت و ترویج آموزه های اسلامی دارد. این رشته بر مطالعات دینی و فرهنگی تمرکز دارد و بستر مناسبی را برای تربیت
کردن افراد متعهد و آگاه فراهم ساخته است. با رفع کردن این چالش ها و بهره گرفتن از فرصت های جدید این رشته تاثیرات مثبتی را در جامعه اسلامی و جهانی خواهد گذاشت.
Asan Hampishe Hoshmand Forouhar Company